Istota i przebieg choroby

Łysienie plackowate może pojawić się tak naprawdę w każdym wieku. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że pierwsze objawy tej dolegliwości pojawiają się już w dzieciństwie lub też w okresie dojrzewania. U około 60% pacjentów z łysieniem plackowatym choroba ta została zdiagnozowana jeszcze przed ukończeniem dwudziestego roku życia. Łysienie plackowate jest jednym z najczęściej występujących schorzeń związanych z utratą włosów. Pierwsze zmiany na skórze pojawiają się z reguły nagle. Przebieg choroby charakteryzuje się przede wszystkim tym, że jest zróżnicowany, a nasilenie schorzenia bywa różne u poszczególnych pacjentów. Charakterystyczne są także częste nawroty choroby oraz okresowe zaostrzenia.

Wyróżnić można trzy główne odmiany łysienia plackowatego: łysienie plackowate zwykłe, uogólnione oraz całkowite. Jeżeli włosy nie odrastają mimo wdrożonego leczenia, mówi się wówczas o tak zwanym łysieniu plackowatym złośliwym. Łysienie plackowate zwykłe charakteryzuje się przede wszystkim tym, że występują okrągłe ogniska w obrębie skóry głowy, które bardzo często zlewają się ze sobą. Łysienie plackowate uogólnione i całkowite objawia się całkowitym brakiem włosów na skorze głowy. Oprócz częściowego lub całkowitego wyłysienia brak jakichkolwiek dodatkowych zmian skórnych. U około 15% pacjentów objawom tym towarzyszą także zmiany dystroficzne płytek paznokciowych. Łysienie plackowate może przebiegać razem z bielactwem nabytym, chorobami tarczycy, czy innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym.

Jakie są przyczyny łysienia plackowatego?

Dokładne przyczyny występowania łysienia plackowatego nie zostały do końca sprecyzowane. Obecnie uważa się, że około 20% zachorowań uwarunkowanych jest genetycznie. Przypuszcza się również, że znaczący wpływ na występowania tego rodzaju schorzenia mogą mieć takie czynniki, jak: zaburzenia gruczołów dokrewnych, stres, czy zaburzenia immunologiczne. Do czynników powodujących nadmierne wypadanie włosów zalicza się hormony androgenne. Na łysienie wpływ mają także zmiany hormonalne. Do nadmiernej utraty włosów mogą doprowadzić ponadto czynniki mechaniczne bądź toksyczne. Wskazuje się także na istotny wpływ współistniejących chorób układowych. Jak pokazują wyniki ostatnich badań, łysienie plackowate może być wynikiem wszelkich nieprawidłowości zachodzących w systemie odpornościowym.  W efekcie system odpornościowy zaczyna atakować mieszki włosowe, uniemożliwiając tym samym naturalny porost włosów. Niektórzy badacze wychodzą z założenia, że łysienie plackowate  związane jest z innymi chorobami układu odpornościowego, a mianowicie: z alergiami, reumatycznym zapaleniem stawów, chorobą Hashimoto, czy cukrzycą typu I.

Łysienie plackowate – diagnoza i leczenie

Zdiagnozowanie łysienia plackowatego nie jest rzeczą trudną. Z reguły wystarczy jedynie dokładne obejrzenie zmian skórnych przez lekarza. Jeżeli nie jest znana przyczyna utraty włosów, konieczne jest niekiedy wykonanie badania krwi lub pobranie skóry z łysego miejsca. Leczenie łysienia plackowatego opiera się w głównej mierze na przyjmowaniu pewnych leków. Zalicza się do nich przede wszystkim środki miejscowo drażniące, a więc między innymi cygnolinę, czy tretinoin. Wskazane jest także przyjmowanie leków immunosupresyjnych oraz przeciwzapalnych. Ponadto stosuje się również tak zwaną immunoterapię miejscową za pomocą alergenów kontaktowych. Stosuje się także preparaty przyczyniające się do stymulacji wzrostu włosów – przykładem może być minoksydyl.

W terapii łysienia plackowatego zastosowanie znajdują także leki stosowane zewnętrznie, a więc przede wszystkim kortykosteroidy, cygnolina, czy wspomniany przed chwilą minoksydyl. W ramach terapii ogólnej stosuje się przede wszystkim: kortykosteroidy, cyklosporynę, czy fotochemioterapię. Najbardziej skuteczną i najczęściej stosowaną zarazem metodą okazuje się DCP – jest rodzaj alergenu kontaktowego, który prowadzi do podrażnienia skóry w miejscu jego podania. Oprócz tej metody stosowane są jeszcze inne, alternatywne rozwiązania, które charakteryzują się jednak mniejszą skutecznością. Przykładem może być tutaj metoda PUVA, polegająca na naświetlaniu światłem ultrafioletowym po doustnym podaniu środka fotouczulającego. Skutkiem ubocznym tej metody mogą być jednak objawy ze strony układu pokarmowego.

Kortykosteroidy wstrzykuje się raz w miesiącu. Do najczęstszych skutków ubocznych tej metody leczniczej zalicza się przede wszystkim: ból oraz atrofie skóry. Kortykosteroidy przyjmowane są także w postaci tabletek. W tym przypadku jednak działania niepożądane są znacznie bardziej poważne. Zalicza się do nich między innymi: migreny, nadciśnienie, cukrzycę, wahania nastroju, a także osteoporozę. Inną metodą leczniczą może okazać się także zabieg laserowy. W tym przypadku nie odnotowuje się żadnych skutków ubocznych. Terapię z wykorzystaniem promieni laserowych uznaje się za skuteczną. Odrastające włosy są znacznie mocniejsze oraz grubsze. Wadą może być jednak stosunkowo długi okres oczekiwania na pierwsze efekty. Jak dotąd nie opracowano jeszcze środków zapobiegawczych łysieniu plackowatemu. Zalecane jest jedynie unikanie stresu jako czynnika mogącego przyczynić się do wystąpienia tego rodzaju schorzenia.