Łysienie bliznowaciejące to termin opisujący grupę chorób, których najważniejszym objawem jest utrata włosów wiążąca się z występowaniem zbliznowaciałej tkanki łącznej, co jest równoznaczne z niemożliwością wytworzenia mieszków włosowych. Występowanie tego rodzaju łysienia może wiązać się z różnorodnymi przyczynami. Niekiedy stanowi ono efekt pewnych, niezwykle poważnych chorób ogólnoustrojowych. Może wynikać też z wad wrodzonych.

Jakie mogą być przyczyny łysienia bliznowaciejącego?

Biorąc pod uwagę możliwe przyczyny tego rodzaju łysienia, wyróżnić należy dwa jego główne rodzaje. Pierwsze z nich to tak zwane łysienie samoistne, drugie natomiast to łysienie wtórne, spowodowane czynnikami zewnętrznymi, do których można zaliczyć między innymi stan zapalny, czy pewien uraz. Łysienie bliznowaciejące samoistne wiąże się z reguły z występowaniem pewnych schorzeń, mających między innymi podłoże autoimmunologiczne. Łysienie to uwarunkowane jest zatem genetycznie. Może być ono wrodzone lub też nabyte. Wspólnym objawem tego rodzaju schorzenia jest przede wszystkim trwałe uszkodzenie mieszków włosowych związane z bezpowrotna ich utratą. Do przyczyn łysienia bliznowaciejącego uwarunkowanego genetycznie zalicza się między innymi: chorobę Dariera, nietrzymanie barwnika, wrodzony niedorozwój skóry, czy tak zwane genodermatozy.

Łysienie bliznowaciejące może występować również w wyniku miejscowej infekcji bakteryjnej, wirusowej, bądź też grzybiczej. Do takich infekcji można zaliczyć między innymi takie schorzenia, jak: półpasiec, czy czyrak. W wyniku stanu zapalnego uszkodzone zostają mieszki włosowe i dochodzi do powstania blizny, która uniemożliwia regenerację włosów. W takich sytuacjach wypadanie włosów zależne jest od rodzaju oraz intensywności stanu zapalnego.

Częstą przyczyną łysienia bliznowaciejącego są także wspomniane wcześniej czynniki fizyczne. Zalicza się do nich przede wszystkim wszelkie urazy, oparzenia, odmrożenia, czy uszkodzenia powstałe w wyniku działania prądu elektrycznego oraz promieniowania rentgenowskiego. Do przyczyn łysienia bliznowaciejącego zalicza się również niektóre choroby autoimmunologiczne. Mowa tu między innymi o liszaju zanikowym i twardzinowym, sarkaidozie, czy twardzinie.

Utrata włosów wraz z powstaniem blizny może być także efektem miejscowego procesu nowotworowego. Do przyczyn tego rodzaju łysienia można zaliczyć między innymi: nabłoniaki podstawnokomórkowe, guzy przerzutowe, naczyniaki chłonne i krwionośne, a także raki kolczystokomórkowe.

Jakie są objawy łysienia bliznowaciejącego?

Najważniejszym i najbardziej charakterystycznym objawem tego rodzaju łysienia jest oczywiście utrata włosów posiadająca charakter ogniskowy wraz z pojawieniem się szpecących blizn. Typowy jest także tak zwany objaw pędzla, a więc kępki włosów występujące pomiędzy niektórymi ogniskami chorobowymi. Łysienie bliznowaciejące charakteryzuje się także występowaniem pewnych, dodatkowych objawów, do których można między innymi zaliczyć obrzęk tkanek, świąd, łuszczącą się skórę, czy wszelkie dolegliwości bólowe.

Rozpoznawanie i leczenie łysienia bliznowaciejącego

Na diagnostykę tego rodzaju leczenia składają się trzy, niezwykle ważne elementy. Pierwszym z nich jest przede wszystkim szczegółowy wywiad lekarski, następnie badanie przedmiotowe, a także badania dodatkowe. Jeżeli podejrzewa się wystąpienie samoistnego łysienia bliznowaciejącego, konieczne jest zebranie informacji na temat wszelkich chorób autoimmunologicznych, które mogą dotyczyć danego pacjenta. Badanie przedmiotowe opiera się przede wszystkim na dokładnej obserwacji zmian chorobowych. W tym celu używa się tak zwanego dermatoskopu, który pozwala na dokładne obejrzenie tkanek. Badanie to umożliwia określenie zaniku mieszków włosowych, który jest charakterystyczny w przypadku łysienia bliznowaciejącego. Diagnostyka tego rodzaju łysienia zakłada również pobranie wycinka tkanki oraz przeprowadzenie dokładnego badania mikroskopowego.

W związku z tym, że łysienie bliznowaciejące to termin opisujący raczej grupę chorób wywołanych różnorodnymi przyczynami, leczenie nie jest w tym przypadku rzeczą łatwą. Obejmuje ono przede wszystkim próbę zahamowania postępu zmian chorobowych oraz usunięcia przyczyny ich powstawania. Stosowane jest głównie leczenie farmakologiczne, które prowadzi przede wszystkim do zatrzymania rozwoju zmian oraz złagodzenia niektórych dolegliwości. Farmakoterapia stosowana jest głównie w przypadku pacjentów, u których występuje przyczyna zapalna, bądź infekcyjna. W tym celu stosowane są przede wszystkim wszelkie środki przeciwgrzybicze, a także antybiotyki. W przypadku łysienia mającego podłoże autoimmunologiczne lub związanego z ogólnoustrojowymi chorobami tkanki łącznej, stosuje się tak zwane leczenie immunomodulujące. Zakłada ono przyjmowanie leku, którego celem jest osłabienie aktywności układu odpornościowego.

Jeszcze innym rozwiązaniem okazuje się leczenie chirurgiczne. Stanowi ono metodę najbardziej skuteczną. Leczenie tego rodzaju może obejmować usuwanie zbliznowaciałej tkanki, przeszczepienie płata skóry owłosionej oraz przeszczepienie włosów. Terapia chirurgiczna wiąże się jednak z pewnym ryzykiem odnoszącym się przede wszystkim do ponownego rozwoju procesu chorobowego. Leczenie to okazuje się ponadto niezwykle kosztowne.