Jak wstępnie rozpoznać typ (rodzaj) łysienia?
Biorąc pod uwagę czynniki środowiskowe, towarzyszące łysieniu okoliczności i jego objawy, we własnym zakresie możemy co najwyżej wskazać co bardziej prawdopodobne przyczyny wypadania włosów. Większą pewność uzyskamy udając się do lekarza, lekarz jest też jedyną osobą, która może przepisać nam odpowiednią kurację. Niemniej jednak możemy w jakimś stopniu poradzić sobie sami, zwłaszcza jeśli mamy podstawy ku temu by sądzić, że nasze włosy wypadają na przykład z niedożywienia, albo w związku z niedawno przebytą lub właśnie przechodzoną chorobą. Pewne typy łysienia można zaobserwować na podstawie pojawiających się objawów, tj. na przykład wypadanie włosów i przerzedzanie się ich na zakolach (w kątach czołowo skroniowych) u panów wskazuje najprawdopodobniej na łysienie o charakterze androgenowym czyli łysienie męskie. U pań sytuacja będzie nieco bardziej skomplikowana, bo łysienie kobiece jest, z reguły niezależnie od przyczyn, łysieniem rozlanym i polega na stopniowym przerzedzaniu się włosów na całej górnej części głowy, a to z kolei może być objawem przynajmniej kilku typów łysienia.
Łysienie kobiece i męskie
Łysienie męskie jest dlatego łatwiejsze do zdiagnozowania, że ma praktycznie jedną przyczynę, jest nią testosteron i jego pochodna DHT. Poza tym jest to najczęściej występujące łysienie na świecie. Łysieje około połowy populacji mężczyzn po pięćdziesiątym roku życia, im starsza grupa wiekowa tym wskaźnik ten jest większy, ale łysieniem męskim są zagrożeni nie tylko mężczyźni w okresie tzw andropauzy, często pojawia się ono już w okolicach dwudziestego, trzydziestego roku życia, a nawet wcześniej. Łysienie to postępuje skokowo. Włosy się przerzedzają, po czym łysina stabilizuje się, mija kilka lat i dochodzi do ponownego przerzedzenia się włosów. W ten sposób pojawiają się coraz większe zakola i coraz większa łysina na czubku głowy, bo to właśnie w tych miejscach najczęściej rozpoczyna się (i zresztą kończy) łysienie. Stosunkowo rzadko dochodzi do całkowitego wyłysienia górnej części głowy.
U pań sprawa nie jest tak prosta, bo sprawcą łysienia równie dobrze mogą być androgeny jak i estrogeny. Łysienie często jest następstwem chorób (nieprawidłowości) o podłożu ginekologicznym. Diagnozowanie wymaga konsultacji endokrynologicznych i ginekologicznych. Łysienie to również ma dosyć charakterystyczny przebieg, aczkolwiek wcale nie jest tak ‘jednoznaczne’ jak łysienie męskie. U pań włosy przerzedzają się na górnej części czaszki z zachowaniem przedniej linii włosów czyli grzywki. Najpierw powiększa się przedziałek, a z czasem może nawet dojść do całkowitego wyłysienia części głowy. Łysienie pań musi zdiagnozować lekarz.
Diagnozę może nieco ułatwić zaobserwowanie podobnego łysienia w poprzednich pokoleniach, bo łysienie kobiece bywa, a męskie jest przekazywane w genach.
Łysienie telogenowe
Mówimy o nim wtedy, gdy skróceniu ulegnie faza wzrostu włosa (faza anagenowa) i włos przejdzie w stan spoczynku wcześniej niż powinien. To wypadanie włosów jest skutkiem bardzo wielu chorób, może być efektem przyjmowania niektórych leków, jest też efektem niedożywienia, albo zaburzeń w pracy gruczołów. Łysienie telogenowe ma zazwyczaj dosyć spore rozmiary, a niejednokrotnie przyjmuje takie nasilenie, że można wręcz wpaść w panikę. W wyniku łysienia telogenowego można stracić nawet kilkaset do tysiąca włosów w ciągu jednego dnia. Włosy wypadają na potęgę, a mnogość przyczyn znacznie utrudnia diagnozę.
Łysienie telogenowe może też być skutkiem stresu, pojawia się zarówno u mężczyzn, kobiet a nawet dzieci. Przyczyn tego łysienia sami najprawdopodobniej nie zdiagnozujemy, bo u jego źródeł leżą różne dolegliwości i choroby. Diagnostyka problemu w pierwszej kolejności polega na wykluczeniu chorób skóry głowy, przeprowadzany jest też wywiad z pacjentem i oczywiście niezbędne badania.
Łysienie anagenowe
Wypadanie włosów w fazie anagenu towarzyszy najczęściej zaawansowanym terapiom lekami cytostatycznymi. Najczęściej wiemy, kiedy możemy spodziewać się, że nasze włosy wypadną. Do wypadania włosów pod wpływem leków dochodzi najczęściej w ciągu dwóch tygodni od rozpoczęcia terapii. Nie sposób temu zjawisku zapobiec, czasami włosy zaczynają odrastać jeszcze w trakcie przyjmowania leków, a na pewno po ich odstawieniu wracają powoli do normy, zazwyczaj bez uszczerbku dla ich jakości.
Łysienie plackowate
Teoretycznie jest bardzo łatwe do zdiagnozowania, bo wypadanie włosów w tym typie łysienia powoduje pojawienie się na głowie charakterystycznych łysych placków. Takich miejsc, ognisk łysienia może być wiele, ale może też zdarzyć się i tak, że łysienie przyjmie rozmiar jednej niewielkiej plamki, którą łatwo jest ukryć pomiędzy innymi włosami. Łysienie to jest stosunkowo często obserwowane, bo ma je ok. 0,1% całej populacji, niestety wciąż nie znamy jego przyczyn, niemniej jednak rozpoznanie samego łysienia (tj. wskazanie iż jest to łysienie plackowate a nie wypadanie włosów o innym charakterze) jest stosunkowo łatwe.
Jak widać z powyższego diagnozowanie łysienia nie zawsze jest zadaniem łatwym i w wielu przypadkach nie poradzimy sobie sami, niektóre sytuacje powodujące wypadanie włosów możemy przewidzieć, niektórych zagrożeń możemy się ustrzec, jeszcze innych uniknąć nie sposób, a czasami wypadanie włosów jest zupełnie nieprzewidywalne – pojawia się i znika.
Poniższy diagram przedstawia częstotliwość występowania poszczególnych typów łysienia u osób zgłaszających się do dermatologa. Łysienie męskie (androgenowe) występuje najpowszechniej (95%przypadków).